profiel
creatieve probleemoplossing
C.G. Jung heeft de
de persoonlijkheid verdeeld in 4 functies. Het CENTER FOR RESEARCH IN APPLIED
CREATIVITY, van Dr. Min. Basadur[1]
heeft dit toegepast op het creatieve probleemoplossingsproces. Dit model is
ontworpen na diepgaand onderzoek van een zeer groot aantal mensen, werkzaam in
diverse organisaties. De cirkel is ingedeeld als volgt:
De
kwadranten kunnen ingevuld worden aan de hand van een lijst van woorden. De
bedoeling van deze inventarisatie is dus niet te toetsen hoe goed u het doet,
maar om inzicht te krijgen hoe u het doet. Het kan moeilijk blijken om de
woorden te vinden die uw stijl van probleemoplossing het best weergeven, omdat er geen goede of
verkeerde antwoorden zijn. De verschillende woorden zijn alle even goed.
Kolom
1 geeft de score v.w.b. het verzamelen van kennis door ervarend te werken:
persoonlijke betrokkenheid.
Kolom
2 geeft de ori‘ntatie t.o.v. het oplossen van problemen met idee‘n: idee‘n
verzamelen zonder beoordeling.
Kolom
3 geeft de ori‘ntatie om problemen op te lossen door erover te denken:
afstandelijk, abstract theoretiserend.
Kolom
4 geeft de ori‘ntatie t.o.v. probleemoplossen door beoordeling: idee‘n
beoordelen.
Elk
woord in de horizontale rij krijgt een beoordeling. Het woord dat het best de
stijl aangeeft krijgt een 4, het volgende een 3 enz. Ze mogen niet met elkaar
in verband worden gebracht en ieder woord moet een cijfer krijgen.
kolom 1 kolom
2 kolom
3 kolom
4
1 alert evenwichtig snel geestdriftig
2 geduldig ijverig krachtig voorbereid
3 bezig
zijn intu•tief afstandelijk selectief
4 ervarend optimistisch objectief controlerend
5 gereserveerd serieus met
plezier speels
6 zintuiglijk ongebonden logisch experimenterend
7 gevoelsmatig alternatieven analyserend beoordelend
8 aktie divergent abstract convergent
9 rechtstreeks mogelijkheden conceptueel praktisch
10 rustig betrouwbaar onverantwoordelijk met
verbeelding
11 betrokken vruchtbaar theoretisch toetsend
12 aftastend ontwerpend structurerend onderzoekend
13 onmiddellijk verzamelend begripsvol bevestigend
14 onpersoonlijk trots hoopvol angstig
15 uitvoerend visualiserend modellerend besluitvaardig
16 gericht
op nu toekomstgericht rationeel detailgericht
17 welwillend pragmatisch emotioneel uitstellend
18 bewust kinderlijk ordelijk realistisch
Voor de score
worden alle items behalve de items 1, 2, 5, 10, 14 en 17, per kolom opgeteld
(dwars opgeteld =120). Als de score uitgezet is op de vier kwadranten hebt u
een profiel van uw aanpak bij
probleemoplossing. Weten wat de sterke kanten zijn, betekent beter kunnen
samenwerken met anderen. Vooral als teamgenoten dit van elkaar weten.
Hieronder zijn enkele specifieke
eigenschappen van de verschillende types uitgesplitst en toegelicht.
Kwadrant 1
Als het profiel
vooral in het eerste kwadrant van de cirkel valt, is uw stijl waarschijnlijk
die van een 'opstarter'. Haar of zijn grootste kracht ligt in het opstarten van
dingen door betrokken te zijn en informatie te verzamelen. 'Opstarters'
gebruiken vooral de directe ervaring en idee‘n om problemen op te lossen. Zij
blinken uit in het beschouwen van concrete situaties vanuit verschillende
gezichtspunten. Zij zien van bijna alles zowel plus- als minpunten. Zij zijn
meestal ge•nteresseerd in mensen, hebben verbeelding en zijn emotioneel. Zij
hebben een hekel aan strakke organisatie of structuren. Zij kunnen goed leven
met onduidelijke situaties. Sterke kanten: 1 & 2.
Kwadrant 2
Indien het
profiel vooral hierin valt is het waarschijnlijk dat u 'conceptueel' te werk
gaat. Haar/zijn grootste kracht is idee‘n te combineren. Zij kunnen goed
abstract denken en maken snel kontakten en associaties. Zij blinken uit in
inductief denken en kunnen schijnbaar losstaande zaken tot een ge•ntegreerd geheel
combineren.Het is belangrijk voor ze dat de theoretische onderbouwing duidelijk
en precies is voor zij verder gaan. Zijn niet altijd snel geneigd tot actie.
Sterke kanten: 3 & 4.
Kwadrant 3
Indien het
zwaartepunt van uw profiel hier ligt, bent u waarschijnlijk goed in het
'optimaliseren'. Abstrakt denken en beoordelen zijn kenmerken van dit type. De
grootste kracht van zo'n persoon is abstrakte idee‘n omzetten in praktische
oplossingen en plannen. Zij voelen zich het beste thuis in situaties waar slechts
ˇˇn goede oplossing of ˇˇn optimale struktuur het best zal werken. Zij kunnen
goed focussen op specifieke problemen en werken vooral hypothetisch-deduktief.
Zij werken dikwijls liever met dingen dan mensen, worden niet emotioneel en
zijn erg grondig. Sterke kanten: 5 & 6.
kwadrant 4
Als het
zwaartepunt hier valt, bent u waarschijnlijk een 'implementor'. Deze persoon
gebruikt graag rechtstreekse ervaringen en beoordeling bij probleemoplossen. De
kracht van dit type is 'zaken gedaan krijgen', het uitvoeren van plannen en
experimenten. Zij hebben de neiging dingen 'uit te proberen' en niet
theoretisch te bekijken. Zij komen het best tot uiting in situaties waar zij
zich snel aan veranderende omstandigheden moeten aanpassen. Zij hebben geen
behoefte aan een totaaloverzicht om aan het werk te kunnen gaan. Het zijn
enthousiaste types en voelen zich op hun gemak tussen mensen. Sterke kanten: 7
& 8.
Balans in
procesaanpak
De vier kwadranten zijn
conceptueel verschillende denkvarianten, ze geven andere vaardigheden aan.
Bij
het analyseren
is dat (1) de ontvankelijkheid om problemen te herkennen, (2) het objectief
benoemen van de feiten –helicopter view. Bij creactiveren is dat (3)
herformuleren en (4) idee‘n genereren. Bij vormgeven is dat (5) vanuit
doelstelling ŌbesteÕ idee voor oplossing kiezen en (6) uitvoering plannen. Bij implementeren is dat (7) het
ŌvermarktenÕ en (8) daadwerkelijk uitvoeren.
We
kunnen deze concepten kernkwaliteiten noemen (Ofmans, Bezieling en kwaliteit in
Organisaties,1992). Meestal hebben we een (onbewuste) voorkeur en vinden we een
andere minder belangrijk of interessant. Daarom kan
een duidelijk proces helpen om de aandacht te verdelen.
SAP
staat voor:
situatie, aspecten, paradigmaÕs
Begin
nooit met problemen, dan raak je verwikkeld in een patroon dat als volgt
beschreven kan worden: 'Begin met een probleem, stop met de oplossing, en
voorkom nieuwe problemen door alles in je greep te houden.' Typisch korte
termijn denken, want elke oplossing zal minstens twee nieuwe problemen cre‘ren,
alles verandert namelijk voortdurend. Je blijft dan achter de feiten aanlopen.
Nee,
bij de SAP-aanpak gaat dat anders.
* Analyse van gehele situatie.
Allereerst wordt de situatie beschreven vanuit verschillende invalshoeken. Mind mapping, brainstorming, metaforen, mindstorming, etc. Van allerlei verschillende technieken, om niet eenzijdig te kijken. Dit zou ik het moving focus willen noemen. Kijken naar inline en outline.
* Analyse van verschillende aspecten
Vervolgens beschrijf je de
verschillende aspecten die je aandacht trekken, financi‘le, organisatorische,
etc. . Zo zullen de feiten je kijken leiden in plaats van de in de eerste
instantie gedachte problemen (outline).
* Analyse van problematiek.
De
voorgaande stappen zullen ongetwijfeld de problematiek en problemen in de
situatie duidelijk naar voren doen komen. Niet omdat we dachten dat het wel de
problemen zouden zijn, maar omdat de analyse aangeeft. hoe de mensen denken en
kijken. Zo zien we de grenzen van het ŌdenkraamÕ en wat mogelijk gedacht wordt.
